Životinjski protein vs biljni protein

Životinjski proteini su sve više pod kritikom onih koji prate veganske i vegetarijanske načine ishrane. U biološkom smislu, čak i ako je malo jači biljni protein, nauka naginje ka životinjskim.

Proteini - cigle tela
Proteini su osnovne supstance i možemo ih nazvati cigle za telo, jer je telu potreban protein za rast, obnavljanje struktura, formiranje novih, odbrane i prenosa informacija kroz nervni sistem.

Među makronutricionistima, proteini su jedini koji imaju drugi energetski pol. Protein daje 4 kcal/g, kao i ugljeni hidrati, ali se ne koristi kao izvor energije u normalnim situacijama. Telo koristi protein za energiju tek kada više nema ugljenih hidrata ili masti da zadovolji energetske potrebe.

Proteini u hrani se sastoje od 20 amino kiselina. Amino kiseline su osnovna građa proteina. Mogu formirati stotine kombinacija kako bi izgradile različite proteine. U zavisnosti od mogućnosti sinteze u telu, imamo 3 tipa amino kiselina:
- esencijalne amino kiseline (ne može telo da ih sintetiše, moraju da se unesu kroz ishranu)
- neesencijalne amino kiseline (mogu da se sintetišu u telu)
- uslovno esencijalne amino kiseline (ne mogu da se sintetišu pod određenim fiziološkim ili patološkim stanjima)

Evolucija kvaliteta proteina

Postoje mnoge metode priznate i podržane od Svetske zdravstvene organizacije (WHO) i Američke asocijacije za hranu i poljoprivredu (FAO) da bi se utvrdio kvalitet proteina u hrani. Gledajući rezultate testova proteina, vidi se da životinjski proteini maju jači nutritivni kvalitet, bolju svarljivost i adekvatnu količinu esencijalnih amino kiselina.

Sadržaj amino kiselina je jedan od najvažnijih kriterijuma na osnovu čega se određuje kvalitet proteina. Proteini koji sadrže sve esencijalne amino kiseline u proporciji koja je potrebna telu se klasifikuju kao biološki kvalitetni proteini ili kompletni proteini. Generalno, proteini životinjskog porekla su kompletni proteini visoke bološke vrednosti (jaja, mleko, proteini iz mesa).

Većina biljnih proteina (od mahunarki, semenki i žitarica) su nekompletni ili delimično kompletni proteini jer ne sadrže sve esencijalne amino kiseline ili ih imaju u ograničenim količinama, pa se moraju kombinovati sa komplementarnim proteinima kako bi telo moglo da oseti benefite. Do danas, prema postojećim i kredibilnim analizama i studijama, izgleda da je jedini kompletni protein biljnog poreka i nalazi se u soji.

Ima još kontroverzi kada je u pitanju kvalitet životinjskih proteina u odnosu na biljne. Danas, kako vegetarijanizam, veganizam i flekstarianizam rastu, životinjski proteini su stavljeni na stub srama. U ovom kontekstu, veoma je važno pogledati u postojeće naučne metode ispitivanja kvaliteta proteina, kako bismo napravili najbolji izbor.

Preporučene količine unosa proteina treba da budu što više personalizovane. Veća količina proteina može imati dugoročno loše posledice. Moderna svaštojedska ishrana, posebno u razvijenim zemljama, često ima veće količine proteina nego što je dnevna potreba organizma. Sa druge strane, za određene kategorije stanovništva, kao što su sportisti, deca ili stariji veća potrošna kvalitetnog proteina je važna u razvoju ili održavanju mišićne mase, kao i drugih organa i tkiva.

Kontroverze o tipovima proteina

Čak i ako životinjski proteini imaju veći kvalitet od biljnih, ako analiziramo sadržaj amino kiselina, poslednjih godina naginje ka biljnim proteinima a posebno nove biljne hrane (kinoa, seme konoplje, semenke itd).

Životinjski proteini imaju slabu stranu jer često idu sa drugim sastojcima koji mogu predstavljati rizik po zdravlje ako se konzumiraju u velikim količinama. Zasićene masti je prvi hranjivi sastojak koji se vezuje za protein životinjskog porekla. Meso, mlečni proizvodi, čak i jaja. sadrže velike količine zasićenih masti, ako se pažljivo ne biraju. Zato se preporučuje da se uzima čisto meso, riba i mlečni proizvodi sa smanjenim nivoom masti kako bi se obezbedio unos esencijalnih amino kiselina.

Ako govorimo o izvorima biljnog proteina, oni pružaju korisne hranjive sastojke kao što su vlakna, nezasićene masi, određeni izoflavini (soja). Zato je njihova hranjiva vrednost mnogo više cenjena nego životinjski proteini, iako ne daju idealnu količinu esencijalnih amino kiselina.

Optimalni unos proteina

Preporučeni unos proteina za odraslu osobu je 10-15% (maksimalno 20%) of ukupnog broja kalorija, od čega bi pola trebalo da bude životinjski, a pola biljni protein.

Za odrasle koji se ne bave sportom, prosečna potreba proteina je 0.75g / kg telesne težine / na dan. Potreba za proteinima je veća tokom detinjstva, trudnoće i laktacije, kao i u slučaju profesionalnih sportista.

Imati balans je ključna reč kada su u pitanju izvori proteina. Za većinu ljudi, pola njihovog dnevnog unosa treba da dolazi iz životinjskog proteina, a polovina iz biljnog proteina.